Hermann Kälin (Chilähuus)

NEKROLOGE

Uf d’Wält chou isch dr Hermann im Gross am 12. Juli 1936. Är hät zu dem Zytpunkt bereits 4 Gschwüsterti g’ha und im Laufe der Jahre sind nu 9 dezue chou. Drü Meitli sind leider scho im Babyalter verstorbä. Dä Vater vu derä groussä Familiä, dr Josef, isch Zimmermaa gsi. Das isch ihm seihr z’guet chou, wou är wägem «Bau vum Sihlsee» sies Huus, wou zmitzt im hütigä Seei idr Nöichi vum Nügüetli gstandä isch, hät müessä abbrächä und än Teil devou idr Kürschenä hinnä widr uufstellä.

Im Früehlig nach der Ousterä im Jouhr 1943 hät der Hermann müessä i d’Schuel. Früehner hät mer nüd 9 Jouhr i d’Schuel müessä und sou isch dr Hermann mit nur 14 Jouhr vu deheimä wäg chou und zwar als Chnächt is Alpthal hinderä zu dr Familiä vum Fredy Schuler. Det isch är sehr guet uufg’hobä gsi, hät Kost und Logis g’ha und 30 Frankä Monätslouhn.

Mit 18ni isch dr Hermann i diä grouss wiit Wält usäzogä und är isch 1 Jouhr im Wädenswiler Bärg gsi als Chnächt. Nachhär hät är in Immensee uf emä Burehof und Süümästerii mitg’hulfä. Sini Arbet det hät är gärä und zueverlässig g’macht.

Mit 20zgi hät dr Hermann in Giubiasco Militärdienst g’macht und isch als Füsilier idr Bärgä umämarschiert. Bim Schluss-Untersuech isch bi ihm öpis Uffälligs uf dr Lungä entdeckt wourdä und sou isch är mit Verdacht uf Tuberkulose is Militärspital chou. Äs paar Wuchä spöiter isch dänn diä seihr aasteckendi Lungächrankheit bi ihm uusbrochä. 11 Mönet lang hät är sich, uf Chöschtä vudr Schwiizer Armee, inerä Höhenklinik in Davos chönnä erholä und hät det dörfä im Atelier mithälfä.

Wider deheimä, hät dr Hermann dänn im Bänziger z’Einsiedlä als Hilfsarbeiter än Arbet g’fundä. Diä jungi Frau wou det adr Heftmaschinä gschaffät und ihm sou guet g’fallä hät, hät Annemarie g’heissä. Sie isch 3 Jouhr spöiter sini Frau wourdä und scho bald hät sich Nachwuchs akündigt. Mit dr Annemarie zämä isch dr Hermann innerhalb nur 5 Jouhr 4mal Vater wourdä und sächs Jouhr spöiter isch nu dr Brüeder Roland dezue chou. Jetzt hät üsä Dädi gwüsst, für was är gouht gu schaffä. Idr Landis und Gyr hät är ä gueti Stell g‘ha und isch 24 Jouhr lang als Bohrwerkdreher det tätig gsi.

I siinerä Fryzyt, und vermuetlich zum nu äs paar Frankä dezue z’verdienä, hät dr Dädi in Einsiedlä und Umgäbig für d‘APG Plakat uufg’hänkt. Nach eim Jouhr hät är numal sin Arbeitgeber g’wächslet und mer hät ihn vu jetzt a idr nöicherä und wiiterä Umgäbig bim Plakat uufhänkä chönnä gseih. Wieder hät är diä Arbeit sehr genau und gwüssähaft gmacht. Bi jedem Wätter isch är verrussä az’träffä gsi und är hät uf sinä Tourä au immer wieder öpä äs Abentüür erläbt. Mir lached hüt nu über diä Gschicht vumenä chaltä Wintertag, wou dr Dädi nachem Plakat ufhänkä wieder vu sinerä Leiterä obänabä chou isch und dunnä diräkt i sin eignä Liemchübel inä g’standä isch. Herrlich hät är sich chönnä über sich sälber amüsierä, wou är das deheimä verzellt hät. Sou hät är nu 15 Jouhr bidr APG g’schaffed.

Nach sienerä Pensionierig mit 63 sig är dänn «als Huushalthilf » bi dr Annemarie agstellt gsi, hät dr Dädi amigs mit emä Augäzwinkerä gseit. Vieli Stundä hät är au i sienerä Garage unnä verbroucht und det öpis g’wärchled. Sieni Liebi hät am Holz g’höirt. «Äs isch egal, was ich det unnä machä – au wänis nachhär wider muess zämäschlou, hauptsach ich gang am Mutti nüd uf d’Närvä», sou hät är öpä g’antwortet wämmer ihn nach sim Tageswärch g’frougt hät.

Nu mängs Jouhr hends dörfä zämä si und mitenand au s’eint oder ander Reisli machä. Mit em Huus, em groussä Gartä, dä Bsüech vudr Chind und dr total siebe Änkelchind isch äs üsnä Elterä gar niä langwielig wourdä. A üsnä regelmässigä Familiäfäscht isches denä beidä, z’mitzt under derä läbhaftä und bestimmt nüd wortkargä Mannschaft, immer pudelwohl gsi.

Vielfältig engagiert hät sich dr Hermann idr Euthler Verein. Mängs Jouhr hät är idr Theatergsellschaft mitgspielt und spöiter au nu Regie g’führt. Im Musigverein Euthal isch är 36 Jouhr gsi und hät mit sim Bariton zum groussä und ganzä Gelingen biitreit. Au im Chilächour hät är mängs Jouhr mitgsungä und immer defür g’sourgt, dass diä Notä am Sunntig au vor Ort gsi sind.

Mit fortgschrittnem Alter hend üsi Elterä dänn eher s’Läbä ufem Balkon und idr nöicherä Umgäbig gnossä. Dur diä fortschreitendi Demänz vu üsem Mutti hät sich dr Dädi aber immer meih müessä iischränkä und d’Pfleg und Begleitig hend ihn bis a sini Belastigsgränzä g’füehrt. Schweren Herzens hät är s’Mutti, vor rund zwei Jouhr, nach emä langä, gmeinsamä Läbä müessä is Pflegheim uf Einsiedlä fürä gä. Das isch im erstä Momänt für ihn ä groussi Erliechterig gsi, aber s’Mutti hät ihm halt doch g’fählt a sinerä Siitä. Vermuetlich isch diä Gürtelrosä, wou är churz druf abä überchou hät, au än Folg gsi vu derä nüd ganz eifachä Situation. Zum Glück aber isch d’Familiä und sini verblibnä Gschwüsterti idr Nöichi gsi und hend ihm Halt gä. Öpis wou i derä Kürschener- Familiä immer sälbstverständlich gsi isch, mer hilft und luegt zunenand.

Im April vu dem Jouhr isch dr Dädi, nach vier Täg im Spital Einsiedlä a dem heimtükischä Virus wou das Jouhr scho vilnä Mänschä s’Läbä kostet hät, g’stourbä. Sini Altersleukemie und diä Gürtelrousä hend sis Immunsystem gschwächt und är hät nüd wellä, dass mer ihn anä Lungämaschinä ahänkt. Friedlich und ouhni Schmärzä isch är idr Nacht vum 9. April am Morgä am halbi drü für immer iigschloufä.

Dr Dädi hät immer g’macht, was hät müessä g’macht si. Är hät nüd mitem Läbä g’hadered und mer hät ihn sältä wüetend oder frustriert gseih. Är isch dr ruehendi Pool i üserä, doch eher lebändigä Familiä gsi und wänn ich a ihn dänkä chunnt mir irgendwiä immer sounä ruehendä, lächelndä Buddha z’Sinn. Ganz sicher lächled är grad jetzt sis sanftä Lächlä vum Himmel obä abä.

Liebä Ehema, Dädi, Groussdädi, Götti, Unkel, Brüeder, Kolleg und Fründ… äs isch wunderbar, dass mir dich hend dörfä i üsem Läbä ha. Dankä für alles was Du üs gä häsch und jetzt … Ruhe in Frieden.